{ "title": "X Kromozomu", "image": "https://www.kromozom.gen.tr/images/X-Kromozomu-62.jpg", "date": "19.01.2024 15:51:00", "author": "Ahmet BOZBIYIK", "article": [ { "article": "X kromozomu: Hücrelerin çoğalması durumunda bazı özelliklerin yavru hücrelere geçişinde önemli bir rolü olan kromozomlar, hücre çekirdeğinde çift şeklinde yer alır. İnsanda 1 çift eşeysel ve 22 çift otozom olarak 23 çift kromozom bulunur. Bu kromozomlardan cinsiyet kromozomu olan eşeysel kromozomlar X ve Y kromozomlarıdır. Erkekte 1 tane bulunan x kromozomu kadında 2 tane bulunur. 2 eşey kromozomdan biri olan X kromozomu incelendiği zaman dış görünüş itibariyle üreme üzerinde hiçbir ilgisi olmadığı bilinmektedir. Doğacak çocukta diğer özelliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan X kromozomu erkeklerde bulunan Y kromozomuna göre yapı olarak daha büyüktür. Bu nedenle X kromozomu Y kromozomunun çok daha fazla gen taşır. X kromozomu az da olsa Y kromozomu ile bazı benzerlikler gösterir. Y kromozomu ve X kromozomu mayoz esnasında yan yana gelerek parça değişimi yaparlar.

X kromozomunun özellikleri, X kromozomu Ykromozomuna göre genetik olarak daha zengin bir kromozomdur. Renk ayırt etme, kasların gelişimi ve oldukça fazla zihinsel görevlerde de bu gen rol oynar. Zihinsel işlevlerden sorumlu olan X kromozomu bu genlere sahip olmasından dolayı doğacak bebeğe zekâsının anneden geçtiği savunulur. Yavaş ancak dayanıklı olan X kromozomunun cinsiyet üzerinde ise etkisi yoktur. Çünkü cinsiyeti belirleyen genler Y kromozomunda bulunan genlerde bulunur. Dolayısıyla toplumda bilinen bir yanlış bu durumda açığa çıkmaktadır. Çünkü birçok kişi çocuğun cinsiyetinin kadın tarafından belirlendiğini zanneder ve genellikle erkek çocuk isteyen erkekler bu durumda kadınlara yüklenir. Ancak bu yanlış bilinen bir durumdur ve doğacak olan çocuğun cinsiyetini Y kromozomu belirler. Yumurta erkekten gelen X kromozomu ile döllenirse doğacak çocuk kız olurken Y kromozomu ile döllenirse çocuk erkek olur. X kromozomu Y kromozomundan daha büyük olsa dahi yalnızca 1 tane bulunan Y kromozomu cinsiyetin erkek olarak olmasına yeterli bir durumdur.

X kromozomu, inaktivasyonu rastgele olduğu için normal kadında X kromozomunda anneden aldığı bazı birtakım hücreler aktiftir ve X kromozomu aynı zamanda erkektede bulunduğu için bu kromozomda babadan da gelecek hücreler aktif olur. Y kromozomuna göre daha fazla gen içeriğine sahip olan X kromozomununbu özelliğinden dolayı üzerinde oldukça araştırma yapılmıştır. X kromozomu içinde bulunan genlerde meydana gelen mutasyonlar erkeklerin birçok genetik hastalığı yakalanması açısından risk faktörü oluşturur. Bu hastalıklar arasında kas erimesi, renk körlüğü ve kan pıhtılaşmaması ile oldukça fazla beyin hastalıkları da bulunur. X kromozomun üzerinde yaklaşık 155 milyon nükleotit yer alır ve bu kromozomların üzerinde kadınlara ait olan cinsel karakterlerde rolü olan genler ile DMD olarak adlandırılan en büyük gen de yer alır. Dişiler için faydalı olan birçok özelliği üzerinde toplayan X kromozomunun Y kromozomuna göre küçülmesi daha az olur. Bu nedenle Y kromozomu zaman içerisinde özelliğini kaybediyor ve etkisini yitiriyor olarak düşünülse de bu durum tam olarak kanıtlanmış bir durum değildir.
" } ] }